بازدید از موزه ملی حمام دیوکلتیان رم ایتالیا
نویسنده: امین بابازاده
موزه ملی حمام دیوکلتیان رم مکانی بسیار بزرگ است که شامل دو کلیسا، قسمتهای گستردهای از صومعه کارتوس و همچنین ساختمان موزه اصلی میباشد.
مایکل آنجلو حمام شگفت انگیزی را به عنوان پیکره اصلی بنای کلیسای Santa Maria Degli Angeli به کار برده است و موزه ملی شهر رم را گنجینهای برای نگهداری عتیقههایی مانند مجسمههای یونانی و یادبودهای رومی، نقاشیهایی بینظیر و همچنین تابوتهایی قبل و پس از مسیحیت به همراه موزائیکهایی با نقوش برجسته قرار داده است.
تاریخچه موزه ملی حمام دیوکلتیان رم
حمامهای دیوکلتیان شهر رم یک مجموعه بسیار بزرگ مشهور در رم باستان بوده که در قرن شانزدهم توسط میکل آنژ بازسازی و همچنین اصلاح شده است، این مجموعه امروزه به عنوان یک موزه ملی در شهر رم مورد توجه گردشگران و شهروندان رومی قرار دارد، حمام دیوکلتیان که در بخش مرکزی شهر رم واقع شده بین سالهای ۲۹۳_۳۰۶ ساخته شده است.
موزه ملی حمام دیوکلتیان رم (National Museum of Rome) در هر زمانی از سال میتواند ۳۰۰۰ بازدیدکننده را در خود جای دهد. اگر چه این مجموعه از بخشهای مختلفی مانند کلیسا و موزه تشکیل شده اما باز هم حمام دیوکلتیان میتواند مهمترین و زیباترین بخش مهمی از یک میراث فرهنگی به حساب آید. مساحت حمام دیوکلتیان سیزده هکتار از این مجموعه را به خود اختصاص داده که برای داخل شدن به این موزه باید از قسمت شمال شرقی اقدام کنید. در بخش جنوب غربی این مجموعه یک اکسیدرا عظیم به همراه دو ساختمان بزرگ و البته کتابخانهای به شکل سالنهای دایرهای به یکدیگر متصل بودند.
موزه ملی حمام دیوکلتیان رم
کشور ایتالیا به دلیل داشتن بناهای تاریخی جزو پر بازدیدترین کشورهای جهان است که افراد بسیاری علاقمند آشنا شدن با فرهنگ و تاریخ این کشور خصوصا شهر رم هستند. مشهورترین بنای تاریخی و ملی در شهر رم موزه ملی حمام دیوکلتیان رم است، همانطور که از نامش پیداست حمامی فوق العاده و موزه در یک مجموعه کنار یکدیگر قرار گرفتهاند و بنایی باستانی را در معرض دید همگان قرار دادهاند.
مهمترین بخش این موزه کلیسای San Bernardo Alle Terme بوده که در پایان قرن شانزدهم در ساختمانی مدور شکل در گوشهای از یک حمام بنا شده است، با وارد شدن به این کلیسا میتوانید تعداد زیادی از جواهرات رومی، کهربا و همینطور زیورآلات مصنوعی را تماشا کنید. در واقع کلیسای اله ترمه یکی از شگفت انگیزترین گنجینههای با ارزش گذشتگان را در دل خود جای داده است. جالب است بدانید گنبد این ساختمان شکلی شبیه به گنبد پانتئون دارد اما تقریبا گنبد این کلیسا به اندازه نصف گنبد پانتئون است.
حمام های دیوکلتیان در شهر رم
این حمامهای ممتاز که امروزه شهرت جهانی پیدا کردهاند همان حمامهایی هستند که ماکسیمین الهی در زمان بازگشتش از آفریقا دستور داد تا با نام برادر وی دیوکلسیان بنا شده و ارتدکس شود. بخشهایی از این حمام با تجهیزات بسیار زیاد محل مناسبی برای کارهای مورد نیازی در نظر گرفته شد که در حال حاضر تنها قسمتهایی از کتیبههای آنها باقی مانده است.
بلوک مرکزی این حمام شامل Tepidarium، کلاردیه و همچنین Frigidarium در امتداد یکدیگر قرار گرفتهاند و سالنهای متمرکز مختلفی در اطراف حمام موجود میباشد. در نزدیکی فریجیگاردیوم حمام دیوکلتیان، دو فضای نمایشگاهی بسیار زیبا در فضای آزاد و همچنین دو سالن ۸ ضلعی شگفت انگیز این کلارداریوم را به یکدیگر متصل کرده است.
حمام های دیوکلسین در موزه ملی رم
حمامهای دیوکلتیان به اندازهای بزرگ بودند که میکل آنژ حمامهای داغ آنها برای ساخت کلیسای بزرگ سانتا ماریا دلی آنیلی و کلیسای سن برناردو استفاده کرد. موزه ملی حمام دیوکلتیان رم در محل سالن تئاتر در بالبوس ساخته شده خرابههایی مربوط به قرون وسطی را در گوشههایی از خود جای داده است.
بازدید کنندگان در موزه ملی حمام دیوکلتیان رم میتوانند آثار ارزشمندی را که در زمان کندن و جستجوی کریپتا و فرومها و همچنین تپههای گوناگون رم به وجود آمده در این موزه تماشا کنند. نکته قابل توجهای که باید بدانید این که موزه ملی حمام دیوکلتیان رم در یک مکان قرار ندارد و این مجموعه در نقاط مختلفی از شهر رم پراکنده شده است. مثلا مجسمههای بینظیر این مجموعه در موزه Palazzo Altemps، جواهرهای دست ساز و زیبا در موزه Palazzo Massimo Alle Terme و همچنین حمامهای رومی در حمامهای دیوکلتیان یا همان the Baths of Diocletian قرار دارد.
ساختمان موزه ملی حمام دیوکلتیان رم
قبل از وارد شدن به موزه ملی حمام دیوکلتیان رم اولین چیزی که توجه بازدید کنندگان را به سمت خود جلب میکند سالن هشت ضلعی این ساختمان است که از سال ۱۹۲۸_۱۹۸۰ با شکل خارق العادهای با دستان هنرمند برجستهترین معماران روم باستان به شکل یک سیارهای بزرگ طراحی شده است. بخشی از این مجموعه در دهه ۱۸۷۰ به عنوان مکان مناسبی جهت استودیو مجسمهسازی به کار گرفته شد و با نام کلیسای میکل آنژ معرفی شد.
این حمام عمومی به اندازه ۳۲ هکتار وسعت دارد، اما امروزه بخش عمدهای از ساختار اصلی حمامهای دیوکلتیان تخریب شده و تنها موزه ملی حمام دیوکلتیان رم از این بنا باقی مانده است. در بازسازی این موزه بزرگ در شهر رم بارها مقبرههای نقاشی شده درون حمام جا به جا شدهاند ولی در آخرین مرحله جابه جای در فضایی قرار گرفته که بازدید کنندگان به راحتی میتوانند این مقبرهها را تماشا کنند. موزه ملی حمام دیوکلتیان رم در تمام روزهای هفته به غیر از روزهای دوشنبه برای بازدید عموم مردم باز است، البته توجه داشته باشید حمامها را میتوانید با استفاده از بلیط چهار موزه و همچنین کارت باستانشناسی شهر رم تماشا نمود.
مجموعه موزه ملی و حمام دیوکلتیان
در دهه ۱۵۶۰ پاپ پیوس چهارم دستور ساخت بنزلیس را در برخی قسمتهای حمام دیوکلتیان داد این کار برای گرامیداشت یاد و خاطره شهدای مسیحی که طبق افسانه در هنگام ساخت حمام در گذشتهاند اجرا شد. بنابراین میکل آنژ برای طراحی کلیسا سانتا ماریا مامور شد و از ساختارهای فریگیداریوم و تپیداریوم استفاده کرد. وی همچنین با یک برنامهریزی، ساخت شبستان منشور را انجام داد و یک روپوش کوچک در کنار پیشخوان کلیسا در بخشی از منطقهای که ناتاسیون حمامها در آن واقع شده قرار داد. پس از سال ۱۵۷۵ با شروع پاپ گرگوری چندین تالار باقیمانده حمامها برای فروشگاه رم به فروشگاههای دانه و روغن تبدیل شد.
پس از اینکه روم بخشی از پادشاهی ایتالیا شد، کرسی دولت آن به شهر منتقل گردید. در سال ۱۸۸۴ کارتوسیان منشور را رها کردند و ناحیه اطراف حمامهای دیوکلتیان را تحت تاثیرات تغییرات اساسی قرار دادند و به موجب همین امر ایستگاه رومی Termini ساخته شد. وزارت اقتصاد به منطقه منتقل شد و هتل بزرگ Palazzi Piazza dellEsedra را طراحی کردند و بخشی از آکدراد اصلی را از بین بردند، از طریق Cernaia سالن بدنسازی غربی بخشی از بقایای دیوار محوطه جدا شد. در سال ۱۸۸۹ دولت ایتالیا موزه نازیوناله رومانو را در حمامها منشور مستقر کرد.
معماری موزه ملی حمام های دیوکلتیان
در داخل فریگیداریوم، استفاده از دکمههای بیرونی برای طاقهای متقاطع از نظر برخی به عنوان اولین نمونه از سیستم علمی رانش و ضد فشار در معماری در نظر گرفته شد. در موزه ملی حمام دیوکلتیان رم به طور کلی میتوان گفت ساختار فریگیداریوم به عنوان یک اصلی کلی توصیف شده است که در حال تحریک سبک امپریال یا یک تصویر کلاسیک است. فضای درونی این بنای تاریخی سبک سادهای داشته و جلوه زیادی از فضای باز را به بازدید کنندگان نشان میدهد. سازندگان حمامهای دیوکلتیان برای ایجاد این اثر از تکنیکهای مختلفی استفاده میکردند.
نمای بیرون حمام دیوکلتیان در شهر رم
دیوارهای بیرونی حمام با گچبریهای بینظیری پوشیده شدهاند تا جلوه سنگسار را به دست آورند در واقع این تکنیک کاملا متداول در سازههای ساخته شده در طول سبک امپریال معماری رم به شمار میآید. قسمتهای داخلی حمام در موزه ملی حمام دیوکلتیان رم توسط سقفهای طاقدار برای ایجاد خطوط منحنی پشتیبانی میشوند، ساختار سقف نمونه بارز یک طراحی کلاسیک میباشد. معماران برای پوشاندن موارد اضافی منحنی یعنی سطح بیرونی قوس در سالنهای طاق از فرمهای شیبدار استفاده کردهاند.
فضای داخلی حمام دیوکلتیان
در موزه ملی حمام دیوکلتیان رم بخشی از فضای حمام دیوکلتیان را حمامهای سرد و بخش دیگری را حمامهای گرم پوشش میدادند که برجستگی اتاق اصلی و اتاقهای همجوشی آن میزان علاقه مردم به حمامهای سرد در اوایل قرن چهارم در مقایسه با حمامهای گرم را نشان میدهد که شاید دلیل این محبوبیت از بین رفتن جنگلهای اطراف حمام و کمبود سوخت برای حمام باشد. در این حمام بخش Cela Frigidarina از یک استخر و میزبان حمامهای کوچکتر متصل به اتاق اصلی تشکیل شده است.
آب ورودی به اتاق از یک لوله یا مخزن خارج میشود و از طریق یک زهکشی درون استخر میریزد. البته سالها از آب استخر برای شستشوی مواد معدنی داخل موزه ملی حمام دیوکلتیان رم استفاده میشده است. در فضای داخلی مجموعه یک اتاق بزرگ وجود دارد که احتمالا به عنوان یک اتاق اجتماعی نیز استفاده میشده است. این اتاق با حضور مجسمه تا و طاقهای پیچیدهای در امتداد دیوارها پشتیبانی میشود. البته این حمام از چندین اتاق کوچک نیز تشکیل شده که هر کدام استخرهای روبازی دارند.
کالدرایوم در مجموعه حمام های دیوکلتیان
کالدرایوم که به معنای داغ بودن میباشد در مورد اتاق اصلی حمام دیوکلتیان به کار میرفته است. در واقع در موزه ملی حمام دیوکلتیان رم نام کالدرایوم را برای حمامهای آب گرم و سونا یا همان اتاق بخار استفاده میکنند. البته در دورهای این اتاق به منظور روغن کاری قبل از حمام و یا بعد از حمام نیز به کار گرفته شد اما بعدها روغن کاری به اتاق دیگری منتقل شد. کالدرایوم به شکل اتاقی مستطیل شکل است و بسیاری از اتاقهای هشت ضلعی را در اطراف خود جای داده که در ابتدا این منطقه در طراحی خود حمامهای قدیمی و اختصاصی نرو و تیتوس بوده است.
در دو طرف این اتاق رختکنهایی وجود دارد و در دو طرف دیگر اتاق کالدرایوم اتاقهای خصوصی قرار دارد که گمان میرود عملکردهای مختلفی در آنجا صورت میگرفته است، از جمله این کارها میتواند حمامهای اختصاصی، قرائت شعر، بلاغت و غیره باشد. سایر مناطق متصل به کالدرایوم یک باغ، اتاقهای استراحت، سالنهای بدنسازی و سالنهای کوچک و اشیاء نیم دایرهای بودند که به عنوان اتاق سخنرانی و خواندن استفاده میشدهاند.
سوالات متداول موزه ملی حمام دیوکلتیان
بازسازی این موزه چه زمانی انجام شد؟
حمامهای دیوکلتیان شهر رم یک مجموعه بسیار بزرگ مشهور در رم باستان بوده که در قرن شانزدهم توسط میکل آنژ بازسازی و همچنین اصلاح شده است.
این حمام ها به دستور چه کسی ساخته شدند؟
این حمامهای ممتاز که امروزه شهرت جهانی پیدا کردهاند همان حمامهایی هستند که ماکسیمین الهی در زمان بازگشتش از آفریقا دستور داد تا با نام برادر وی دیوکلسیان بنا شده و ارتدکس شود.
معماری این موزه چگونه است؟
در داخل فریگیداریوم، استفاده از دکمههای بیرونی برای طاقهای متقاطع از نظر برخی به عنوان اولین نمونه از سیستم علمی رانش و ضد فشار در معماری در نظر گرفته شد. در موزه ملی حمام دیوکلتیان رم به طور کلی میتوان گفت ساختار فریگیداریوم به عنوان یک اصلی کلی توصیف شده است که در حال تحریک سبک امپریال یا یک تصویر کلاسیک است.
دیدگاه کاربران